Inskripzio paleohispaniko bat aurkitu da Lanzko meategian

Baina inskripzio hori ez da garrantzitsua salbuespen testuinguru arkeologikoarengatik bakarrik, baizik eta antzinako alfabetatzearen dokumentu berri bat ere badelako lurraldean, erromanizazio eta latinizazio prozesuak jada aurreratuta zeuden, baina herri hizkuntzak erabiltzen eta idazten jarraitzen zuten garaian.

Inskripzioa haitzuloaren ahotik 61 metrora dago, eta 18 metroko sakoneran, 15 metroko gatera bat gainditu ondoren. Sabaian dago, iparraldeko hormaren gainean, lurretik 84 zentimetrora. Buztinean inskribatuta identifikatu diren hiru ikurrek 23 zentimetroko luzera eta 13ko zabalera dute. Tresna zorrotz batekin egin ziren eta 4-6 mm-ko zabalera eta 2-9 mm-ko sakonera duten ildoak eragiten dituzte. Inskripzioari gainjarrita, gerora egindako 8 marka daude, baina ikerketak ezin izan du zehaztu zenbat denbora igaro den bi ekintzen artean. Edonola ere, inskripzioa osorik dagoela dirudi, panelaren beheko ezkerreko izkinan izan ezik, posible baita han zati txiki bat galdu izana ondoren egin ziren punterolako pikadengatik.

"Ikae" edo "igae"

Hiru zeinuak ikur-bilduma paleohispánico batekoak dira, eta "ikae" edo "igae" gisa transkriba daitezke. Testuaren laburtasunak eta konparaziorako euskarririk ez izateak zaila egiten du ziurtasunez zehaztea barietateari edo zein hizkuntzari dagokion. Hala ere, non aurkitu den kontuan hartuta, inskripzio baskonikoa izan daiteke.

Hipotesi hori Arnaud Oihenart XVII. mendeko euskal poetak erabiltzen duen "ik (h) ai" bezalako euskal hitzekin duen antzekotasunak bermatzen du. Hitz horrek maldatsu esan nahi du, eta bateragarria idazkuna aurkitu den lekuarekin. Nolanahi ere, garai hartako hizkuntza-errealitateari buruzko ezagutza urriak hipotesi hori zuhurtziaz hartzera behartzen du.

Data ezin izan da zehaztu. Baina, inskripzioaren testuinguru arkeologikoa kontuan hartuta (laborategian karbono 14 bidez datatu da), duela 2.000 urte inguru izan ditzakeela ondoriozta daiteke. Hau da, erromatarrak meategia ustiatzen ari zirenekoa.

Aurkikuntzaren garrantzia ikusita eta arkeologia-multzoaren kalteberatasunarengatik Kulturako Zuzendaritza Nagusiak – Vianako Printzea Erakundeak – Aierdi VIII kobazuloa ixteko erabakia hartu du. Meategirako sarbidea ikerketa-jarduerekin soilik lotutako erabileretara mugatu da.