Miguel Arano gudaria omendu dute Aizarotzen

Amezti.eus 2025eko abenduaren 23a

Ehun lagun baino gehiago bildu dira EAJren Itxarkundia batailoian faxismoaren kontra borrokatu zuen Aizarozko gudaria omentzeko. Legutioko batailan pairatutako zaurien ondorioz hil zen Zornotzako ospitalean, 1936ko abenduaren 22an.

Abenduaren 26an, ostiralarekin, 12:30ean, omenaldia egin diote Basaburuko Ahaztuak eta Aizarozko Kontzejuak, ehun herritar baino gehiagorekin eta Aranoren familiarekin batera. Olaondo karrikako lorategian bere omenean jarri duten oroitarri bat inauguratu dute: "Omenaldi hau ez da oroimena bakarrik, esker ona ere bada garai hauetan, non ahanzturak zelatatu eta bere izenak ezabatu nahi izan zituen isiltasun frankistak jarraitzen duen. Ahotsa altxatzen dugu bere oroimena hil ez dadin eta bere izenak bizirik jarrai dezan gure artean, erresistentziaren eta itxaropenaren sinbolo gisa".

Oihana Fernandez Iturri abeslariak eta Eneko Iurramendi Aleman Aizarozko alkateak eta Mexikortxo Bandeko kideak Miguel Aranori kanta bat eskaini diote.

Gainera, Mintxo Astiz bertsolari imoztarrak bertso bat ere idatzi dio: 

Miguel Arano omenduz
Aizarozko Errotarena
Basaburua utzita,
beharrak agintzen zuena
Gipuzkoa aldera lanera
hartu zuen bide zuzena
bertan zegoen lanean
orduan lehertu zuen dena
faxisten kontrako gerran
erakutsi zuen kemena
Gaur goraipatzera gatoz
bere izana eta izena

Bala batek hil zuen
ta sortuz malkotan negarra
etsaiek ez zuten uzten
pakean bere ondarra
Baina gaur lore artetik
iristen da bere oharra
esanez borroka dela
dugun erantzun bakarra,
garai honetan faxistek
berriz dutela oldarra
zure ereduak Migel
ez du galduko indarra (bis)

Miguel Arano Arribillaga (1898-1936)

Miguel Arano Arrbillaga gudariak 38 urte zituen faxismoaren aurka borrokatzen hil zenean.  Legutioko batailan larri zauritu zen eta Zornotzako Odol Ospitalean hil zen, zaurien ondorioz. 1936ko abenduaren 22a zen, esan bezala, eta EAJren Itxarkundia batailoiako kidea zen orduan. 

Orduan, Gernikako Zallo hilerrian lurperatu zuten, beste gudari batzuekin batera. 1937ko maiatzean faxistek hartu zuten Gernika, baina ez orduan, ezta gerra bukatu zenean ere, 1939an, ez zituzten gudarien gorpuak ukitu. 1947an, ordea, Vicente Rojo alkate frankistak gorpuak hilerritik atera eta zakarrontzira botatzea agindu zuen. Julian Lezarraga hilerriko langileak ez zuen agindua bete eta isilean hezurrak hilerriko lorategi txiki batean lurperatu zituen. 

Miguel Arano Arribillaga Aizarotzen jaio zen 1898an. Aita José Arano Mariezkurrena zuen, errotaria, Beuntzako semea (Atetz); eta, ama, Policarpia Arribillaga Goyenaga, Aresoko alaba.  

Concha Lizaso Urkinekin ezkonduta zegoen eta 4 seme-alaba zituzten: Maria, Lorenzo, Ramon eta Francisco. Hurrenez hurren, 10 urte, 6 urte, 4 urte eta 20 hilabe besterik ez zituzten aita hil zietenean. 

Legutioko batailaren ondoren hil zirenen izenak, "Gipuzkoarren Fosan", Zalloko hilerrian, Gernikan.